Tại Chánh Trạch (Quy Nhơn - Bình Định) tồn tại một giống bí đao được xếp vào hàng "độc nhất vô nhị" với trọng lượng trung bình từ 30 – 60kg mỗi trái.
Theo người dân ở đây, loại bí đao có được kích thước khổng lồ vậy là nhờ vùng đất có thổ nhưỡng đặc biệt kỳ lạ. Tại Chánh Trạch - Bình Định, ba bề núi bao bọc, hướng mặt ra biển, bên dưới mặt đất sở hữu mạch nước ngầm tốt.
Chánh Trạch nằm giữa xã Mỹ Thọ, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định, tạo thành lòng chảo, được bao quanh bởi núi và biển. Nguồn phù sa của bàu Chánh Trạch là từ núi Ô Phi.
Tương truyền, núi Ô Phi có dáng vẻ của con quạ đen vẫy cánh bay lên án ngự ở phía Tây, phía Đông là con rồng nằm canh giấc. Có một người khổng lồ gánh hai hòn núi xuống lấp biển, ngăn dòng thủy quái thì bị té, hai hòn núi rớt xuống thành Mũi Rồng và Bãi Sau án ngữ thành hình rồng nằm, có ngọn hải đăng được ví như mắt rồng chiếu sáng.
Mùa nước lớn, nguồn nước từ núi Ô Phi tuôn xuống hất tung đất đá, nhưng khi gặp bàu thì lại dịu dàng, phù sa lắng đọng. Phù sa từ trên núi chảy xuống, mang theo thổ nhưỡng đặc biệt bồi đắp hàng năm. Cho đến bây giờ chưa có ai lý giải được vì sao chỉ có nơi này mới trồng được những giàn bí đao khổng lồ như vậy.
Theo nhiều nông dân ở đây, cùng loại giống bí đao Chánh Trạch nhưng mang đi trồng ở nơi khác thì quả lại rất nhỏ. Cũng theo ông Nga, mấy đời ở Chánh Trạch, ông để ý biết được rằng nguồn nước ngầm nơi này rất dồi dào, chỉ cần đào sâu xuống đất một mét là nước đã phun lên. Có lẽ nhờ đó mà bí đao hấp thụ được nhiều nước để phát triển, tạo nhiều quả to, chứ lúc trồng ít khi bà con tưới tắm gì cả, cũng không dùng bất kỳ loại thuốc kích thích tăng trưởng nào.
Ở thôn Chánh Trạch, hầu như nhà nào cũng có một giàn bí đao với những trái khổng lồ. Tuy nhiên những năm gần đây, giá bí đao thấp, đầu ra khó nên diện tích thu hẹp dần. Trồng bí đao khổng lồ rất công phu, từ khâu làm đất, bón phân, tưới nước, nhất là làm giàn. Bí nặng, mỗi giàn có khoảng 50 đến 100 trái, ước tính cả giàn bí nặng từ 4 đến 6 tấn nên cần có một giàn chắc chắn. Làm giàn chủ yếu làm bằng tre, dây rơm cột chặt các trụ để nâng đỡ trái bí.
Khi thu hoạch cũng phải có nhiều người để tránh cho bí khỏi bị rơi. Bởi nếu rơi thì ruột bí sẽ bị động, không bảo quản được lâu.
Sau khi thu hoạch trái, một đặc sản từ cây bí đao rất được ưa chuộng là nước bí. Nước được lấy từ thân cây bí sau khi thu hoạch, có cây thu được 1-2 lít nước, mỗi lít bán ra với giá 40.000 đồng.
Theo người dân, nước bí dùng để thanh nhiệt, giải độc và trị các loại bệnh thông thường như lang ben, hắc lào và cũng có thể để từ năm này qua năm khác mà không bị hỏng.
Những quả bí đao khổng lồ này cũng rất được săn đón mỗi dịp triển lãm.
Đọc thêm những bài liên quan:
Chuẩn bị khánh thành tượng Phật cao nhất Đông Nam Á tại Bình Định